Bức xạ nguy hiểm ở các điều kiện khác nhau và cách bảo vệ

Bức xạ nguy hiểm ở các điều kiện khác nhau và cách bảo vệ

Bất kỳ ai khi ra ngoài trời đều có nguy cơ tổn hại mắt do tia cực tím (Ultraviolet - UV) và bức xạ năng lượng cao nhìn thấy được (High Energy Visible Radiation - HEV) từ ánh sáng mặt trời. Cường độ của những tia độc hại này thay đổi từng ngày và phụ thuộc nhiều yếu tố, bao gồm:

• Vị trí địa lý: Cường độ UV cao hơn ở những vùng nhiệt đới, gần đường xích đạo. Bạn ở càng xa xích đạo thì nguy cơ tổn hại mắt càng thấp.
• Độ cao: Cường độ UV cao hơn ở những vùng cao.
• Thời gian trong ngày: Cường độ UV và HEV cao hơn vào buổi trưa, từ 10 sáng đến 2 giờ chiều, cao nhất là vào giờ Ngọ.
• Môi trường: Cường độ UV và HEV cao hơn ở những nơi có không gian rộng, đặc biệt là ở những nơi với bề mặt phản quang mạnh như tuyết hoặc cát.  
  bề mặt. Mức độ phơi nhiễm UV cao gấp 2 lần khi ánh sáng phản xạ từ bề mặt tuyết. Phơi nhiễm UV thấp hơn ở những vùng thành thị, nơi các tòa nhà cao tầng đổ bóng xuống phố. Điều đáng ngạc nhiên là trời nhiều mây cũng không làm giảm cường độ UV. Và như vậy, nguy cơ phơi nhiễm UV vẫn có thể rất cao cả trong những ngày nhiều mây, âm u vì UV là tia không nhìn thấy được nhưng có thể vượt qua các lớp mây mù.
• Thuốc chữa bệnh

Một số thuốc như tetracycline, sulfamid, thuốc tránh thai, thuốc lợi tiểu, thuốc an thần … có thể làm cơ thể bạn mẫn cảm với tia cực tím (UV) và bức xạ năng lượng cao nhìn thấy được (HEV).

Đo cường độ UV và ý nghĩa thực tế

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cường độ UV được chia làm 11 bậc với các cấp độ nguy cơ bỏng nắng đối với da không được bảo vệ như sau:

Trên bản đồ UV, các mức độ này được hiển thị màu như sau:

Như vậy, nếu chúng ta ở một nơi nào đó được hiển thị trên bản đồ bằng màu tím thì chỉ sau 10 phút có thể bị bỏng da nếu không được bảo vệ phù hợp. Mức độ tổn thương mắt cũng tăng theo cường độ và thời gian chịu nắng như đối với da nhưng có diễn tiến âm thầm, khó phát hiện. 

Cùng với các thông tin về dự báo thời tiết khác, chỉ số UV là một trong bốn nhóm chỉ số chính sẵn có trên mạng, rất có ích cho mọi người khi ra ngoài trời (nhiệt độ, độ ẩm, mưa - gió - chỉ số UV - tình hình đường xá). Mặc dù chưa có phiên bản tiếng Việt nhưng những thông số này rất dễ tìm, chỉ cần vào Google, gõ “UV Index + tên địa phương” là có kết quả hôm nay và dự báo cho 3 ngày tới. Hình dưới là ví dụ dự báo chỉ số cho Hà Nội trong 4 ngày (18-21/11/2015):

Chỉ số UV của Hà Nội trong những ngày này là 4, có màu vàng và ở mức độ vừa, có thể đối chiếu với bảng hướng dẫn bảo vệ để đeo kính, ăn mặc phù hợp. 

Trẻ em cần được quan tâm hàng đầu  

Nguy cơ tổn thương mắt và da do tia cực tím mang tính tích lũy. Có nghĩa là mối nguy hiểm ngày càng cao khi người ta có tuổi, với thời gian chịu nắng nhiều hơn.

Do sự nguy hiểm của tia cực tím có tính tích lũy, cần phải quan tâm bảo vệ sớm nhất có thể, bắt đầu từ trẻ nhỏ. Mặt khác, trẻ em hiếu động và thường có thời gian ngoài trời nhiều hơn người lớn nên chịu nắng nhiều hơn. Và như vậy, để bảo vệ khỏi ảnh hưởng của tia cực tím, đối tượng cần quan tâm trước nhất là trẻ em. Do trẻ em chịu nắng nhiều, theo tính toán của các chuyên gia, đến 18 tuổi thì người ta đã chịu lượng tia cực tím tác động bằng cả phần còn lại của cuộc đời. Mặt khác, trẻ em dễ bị tổn thương võng mạc do tia cực tím hơn vì thể thủy tinh chưa bị vẩn đục như ở người lớn, để tia cực tím dễ dàng xuyên sâu vào đến võng mạc. Vì vậy, cần phải quan tâm bảo vệ mắt trẻ em bằng kính râm chất lượng tốt. Ngoài ra, cần động viên trẻ đội mũ nón trong những ngày nắng để giảm thiểu tác hại của tia cực tím.

Chọn kính râm

Hãy tìm kính râm có khả năng chặn 100% tia cực tím (UV) và ánh sáng xanh năng lượng cao (HEV) theo hướng dẫn của các nhà chuyên môn. Để bảo vệ tốt nhất cho vùng da nhạy cảm quanh mắt, nên có ít nhất một đôi kính với mắt kính rộng hoặc gọng kính kiểu ôm sát vùng quanh mắt. Mức độ bảo vệ mắt khỏi tia cực tím không phụ thuộc vào màu sắc hay độ đậm của kính râm. Ví dụ, một kính sáng màu hổ phách cũng có thể ngăn tia cực tím như một kính đen sẫm.

Việc đội mũ, nón rộng vành cùng với đeo kính râm trong ngày nắng nhiều có thể giảm ảnh hưởng của tia cực tím tới 50%.

Một số gợi ý khác về kính râm

Không phải tất cả các kính râm cản được 100% tia cực tím. Cần tư vấn để được giải đáp ở các cơ sở chuyên khoa có dụng cụ đo quang phổ đã được lọc qua kính râm. Những dụng cụ này sẽ cho biết kính râm của bạn cản được bao nhiêu phần trăm tia cực tím. Để bảo vệ mắt tốt, đôi khi cần đeo kính râm ngay cả khi ở nơi có mái che hoặc như ở trong ô tô vì vẫn bị tia cực tím phản xạ từ các bề mặt khác. Nói chung, bạn không phải quá quan ngại khi ra ngoài trời trong những ngày nắng khi đã thực hiện những biện pháp cần thiết để bảo vệ da, mắt và luôn nhớ trẻ em cần được quan tâm bảo vệ hàng đầu.