THÔNG TIN CƠ BẢN VỀ TÌNH HÌNH MÙ LOÀ

1. Tình hình mù loà trên thế giới và ở Việt Nam

¨       Tình hình mù loà trên thế giới

Năm 2007, Tổ chức Y tế Thế giới (TCYTTG) đưa ra số liệu về mù loà và giảm thị lực do các bệnh mắt và bao gồm cả do tật khúc xạ. Đây là một điểm mới vì trước đây chỉ có số liệu về mù loà và giảm thị lực do các bệnh mắt. Ước tính, trên thế giới có khoảng 161 triệu người mù hoặc giảm thị lực do các bệnh mắt. Ngoài ra, số người mù hoặc có thị lực thấp (dưới 3/10) do tật khúc xạ là khoảng 153 triệu người, gần bằng tổng số người mù và có thị lực thấp do tất cả các bệnh mắt khác cộng lại (161 triệu). Như vậy, cùng với nhiệm vụ trọng tâm là mổ đục thể thủy tinh giải phóng mù loà, một nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu nữa được đặt ra là xử trí tật khúc xạ. Trong 10 năm tới, việc tổ chức phẫu thuật đục thể thuỷ tinh và xử trí tật khúc xạ là những nhiệm vụ trọng tâm, góp phần thực hiện thành công Chương trình “Thị giác 2020” đã được Bộ Y Tế Việt Nam cam kết thực hiện, để đến năm 2020 không còn những người mù hoặc giảm thị lực “một cách không đáng có” do những nguyên nhân có thể nhanh chóng phòng tránh được một cách hiệu quả như bệnh đục thể thủy tinh và tật khúc xạ.

·         Tình hình mù loà tại Việt Nam:

Với những nỗ lực rất lớn của ngành y tế và ngành mắt trong nhiều năm qua, tỷ lệ mù loà tại Việt Nam đã giảm đáng kể. Trong những năm gần đây, số người mù tại Việt Nam tại thời điểm năm 2007 đã giảm nhiều xuống còn 1/2 so với năm 1995. Điều tra mới nhất về tình hình mùa lòa năm 2007 cho thấy tỷ lệ mù lòa chung trong dân số của nước ta là 0,59%. Ước tính trên toàn quốc hiện có khoảng khoảng 1,58 triệu người thị lực thấp, 370.640 người ở người độ tuổi từ 50 tuổi trở lên bị mù cả hai mắt. Những tỉnh có tỷ lệ mù cao ở những người trên 50 tuổi là Bình Định (5,76%), Bắc Ninh (4,79%) và Nghệ An (4,15%)…

Các nguyên nhân chính gây mù hai mắt ở người trên 50 tuổi là đục thể thủy tinh (64,5%), các bệnh bán phần sau (10,1%) và glô-côm (5,7%). Một số bệnh nhiễm khuẩn và thiếu dinh dưỡng như bệnh mắt hột và khô mắt do thiếu vitamin A chỉ còn tồn tại ở một số vùng trong nước.

Ngoài ra, tật khúc xạ là một nguyên nhân gây mù và giảm thị lực quan trọng đang ngày càng trở thành vấn đề đáng báo động với tỷ lệ mắc ở học sinh ngày càng cao. Kết quả những cuộc điều tra gần đây cho thấy, ở nông thôn khoảng 10 - 12% học sinh mắc tật khúc xạ, chủ yếu là cận thị. Tỷ lệ này ở các học sinh thành phố là từ 17 - 25%, cá biệt, tại một số trường/lớp tỷ lệ học sinh mắc tật khúc xạ lên đến 70%. Đặc biệt, có nhiều trẻ mắc tật khúc xạ nhưng không được phát hiện hoặc không được đeo kính đúng số, dẫn đến tình trạng nhược thị, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, giám sút khả năng học tập, vui chơi và lao động của trẻ. Thanh niên mắc tật khúc xạ cũng bị hạn chế trong 1 số ngành nghề, đặc biệt là khả năng thực hiện nghĩa vụ quân sự.  Sunshine Golden River

2. Ảnh hưởng kinh tế xã hội do mù loà và giảm thị lực

·         Hậu quả của mù loà:

Mù loà gây hậu quả đối với con người và kinh tế xã hội trong tất cả mọi thời đại. Chi phí do bị giảm năng suất lao động và cho hồi phục chức năng, giáo dục cho người mù đã tạo ra gánh nặng về kinh tế cho mỗi cá nhân, gia đình và xã hội.

Nghèo đói cũng là một trong các nguyên nhân gây ra tình trạng bệnh tật, bao gồm cả mắt kém; và như vậy tình trạng sức khoẻ của một cộng đồng dân cư và điều kiện kinh tế xã hội của cộng đồng đó có quan hệ chặt chẽ với nhau. Nghèo đói cũng là rào cản lớn cho việc tiếp cận dịch vụ y tế.

·         Lợi ích thu được về mặt kinh tế nhờ việc phòng chống một số loại bệnh:

Kết quả nghiên cứu năm 2003 của TCYTTG cho thấy những thiệt hại kinh tế do các cá nhân bị khiếm thị mất khả năng lao động, ảnh hưởng đến kinh tế toàn cầu của người mù không tự kiếm sống được và những người thị lực thấp năm 2000 là 42 tỷ USD. Nếu không giảm được số lượng mắc thì đến năm 2020, con số thiệt hại này lên tới 110 tỷ USD mỗi năm. Nếu thực hiện thành công Sáng kiến “Thị giác 2020”, ước tính tổng số thiệt hại chỉ là 58 tỷ USD, như vậy đã có thể tiết kiệm được 223 tỷ USD trong 20 năm.

3. Sáng kiến “Thị giác 2020 - Quyền được nhìn thấy”:

 “Thị giác 2020 - Quyền được nhìn thấy” là một Sáng kiến hợp tác toàn cầu để đạt được các mục tiêu cơ bản như:

-       Nâng cao nhận thức của các nhà chức trách về các nguyên nhân chủ yếu gây mù loà và các giải pháp nhằm giải quyết các vấn đề.

-       Huy động các nguồn lực có sẵn nhằm tăng cường cho công tác phòng chống mù loà.

-       Hướng dẫn Lập kế hoạch, Phát triển và Triển khai 3 Chiến lược cơ bản của V2020: kiểm soát bệnh tật, phát triển nguồn lực, xây dựng cơ sở vật chất và phát triển kỹ thuật.

Sáng kiến đặt ra những nhiệm vụ sau:

-       Nâng cao nhận thức về mù loà

-       Huy động các nguồn lực sẵn có

-       Kiểm soát các nguyên nhân gây mù chính

-       Đào tạo các Bác sĩ nhãn khoa và các cán bộ thực hiện công tác chăm sóc mắt

-       Bổ sung cơ sở vật chất để đáp ứng nhu cầu

-       Phát triển các kỹ thuật thích hợp

Kết quả mong đợi của Sáng kiến “Thị giác 2020”: Giảm số người mù trên thế giới  xuống dưới 25 triệu vào năm 2020 thay vì 75 triệu theo dự báo.

-       Giúp cho khoảng 100 triệu người tránh được mù tương đương 400 triệu năm mù

-       Tiết kiệm về kinh tế trên 150 tỷ đô la từ năm 2000 đến 2020

4. Kế hoạch quốc gia phòng, chống mù lòa hướng tới "Thị giác 2020":

-       Việt Nam dự kiến sẽ tiếp tục triển khai hàng loạt các biện pháp kiểm soát các bệnh gây mù có thể chữa được như đục thủy tinh thể thủy tinh, tật khúc xạ.

-       Từ nay đến năm 2012, Việt Nam phấn đấu phẫu thuật cho 170.000 - 200.000 ca đục thủy tinh thể mỗi năm và kiểm soát hoàn toàn bệnh khô mắt do thiếu vitamin A, và nâng lên 250.000 ca mổ đục thể thuỷ tinh /năm vào năm 2020, hoàn thành phẫu thuật xóa mù cho hơn 2,3 triệu người dân.

-       Bên cạnh đó, Việt Nam sẽ từng bước phát triển kỹ thuật cao, dịch vụ chuyên khoa sâu như chăm sóc mắt trẻ em và tật khúc xạ, ghép giác mạc, bệnh võng mạc tiểu đường, ...